Projekt ustawy o wsparciu dzieci, uczniów i rodziców – główne rozwiązania

Edukacja włączająca to podejście zapewniające wszystkim dzieciom odpowiednie, równe warunki do rozwoju. Ma ona na celu umożliwienie uczniom osiągnięcie pełni rozwoju na miarę własnych możliwości oraz całkowite włączenie w życie społeczne. Chodzi zatem o wysoką jakość życia każdego Polaka i szkołę, która rozwija kompetencje pozwalające ten stan osiągnąć.

Warto podkreślić, że edukacja włączająca to jeden z wiodących aktualnie kierunków polityki edukacyjnej zarówno w Polsce, jak i całej Europie oraz świecie. Dąży ona do zagwarantowania pełnej dostępności edukacji i stawia na elastyczne metody uczenia się, które pozwalają każdemu uczniowi na nabywanie wiedzy i rozwijanie umiejętności w sposób uwzględniający jego mocne strony i trudności, i co ważne – w grupie ze swoimi rówieśnikami. Każdy uczeń może czynić postępy, rozumiane szerzej niż oceny z poszczególnych przedmiotów. Ważne by dostrzec mocne strony i talenty dziecka i stworzyć takie warunki, aby mogły się rozwijać. Podejście to uwzględnia w pełni podmiotowość i różnorodność potrzeb uczniów i wyklucza jakiekolwiek metody segregacji. Wspierana jest samodzielność i poczucie sprawczości uczniów. Tempo nauki jest dostosowane do możliwości dziecka, a dzięki dokonywanej na bieżąco ocenie tego co uczeń już umie, a z czym ma trudności, jak się angażuje w naukę i czy nie występują przeszkody, które mu to utrudniają, wspiera się postępy uczniów.

Wiedząc już, czym jest edukacja włączająca, należy wspomnieć o licznych korzyściach wynikających z jej wdrażania. Są to między innymi:

• równe szanse edukacyjne dla wszystkich dzieci i ich przygotowanie do samodzielności w życiu dorosłym;
• atrakcyjne i różnorodne metody nauczania;
• skoncentrowanie nauczyciela na każdym uczniu jako członku grupy – klasy, a nie wyłączonej z zespołu jednostce;
• kształtowanie wartości, takich jak: empatia, tolerancja, szacunek, odpowiedzialność;
• nauczanie ukierunkowane na rozwijanie kompetencji (bezpośrednie powiązanie nauczanych treści z praktyką);
• klimat szkoły, który zapewnia bezpieczeństwo, akceptację każdego dziecka i wspierające relacje pomiędzy uczniami, nauczycielami i kadrą niepedagogiczną oraz rodzicami;
• rozwój szkoły jako organizacji, która coraz lepiej odpowiada na potrzeby dzieci, rodziców i nauczycieli i jest ważnym elementem lokalnej społeczności.

 

W oparciu o jaką podstawę prawną funkcjonuje edukacja włączająca?

Oczywiście jej realizacja jest zgodna z aktualnie obowiązującymi przepisami dotyczącymi systemu oświaty, a więc przede wszystkim z ustawą z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe, ustawą z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty oraz wydanymi na podstawie tych ustaw rozporządzeniami (w tym rozporządzeniem z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach).

Opisują one od strony organizacyjnej realizację dostosowań wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia.

Obecnie Ministerstwo Edukacji i Nauki pracuje nad projektem nowej ustawy. Ustawa o wsparciu dzieci, uczniów i rodzin ma wprowadzić w życie dodatkowe rozwiązania oraz modyfikować te już istniejące w taki sposób, że edukacja włączająca w rzeczywistości funkcjonować będzie jako edukacja wysokiej jakości dla wszystkich. W planach, między innymi, znajduje się:

• stworzenie krajowego systemu wsparcia dzieci, uczniów i rodzin;
• wprowadzenie nowego modelu wczesnego wspomagania rozwoju dzieci i wsparcia rodzin;
• modyfikacja sposobu oceny potrzeb dzieci i uczniów oraz planowania, udzielania i oceny efektywności udzielanego wsparcia oraz sposobu finansowania zadań w tym zakresie (ocena funkcjonalna);
• uregulowanie działalności Specjalistycznych Centrów Wspierających Edukację Włączającą (SCWEW);
• uzupełnienie obecnych możliwości doskonalenia oraz rozwoju zawodowego nauczycieli i specjalistów o superwizję.

 

Zmiany prawa będą korzystne zarówno dla uczniów, których jakość kształcenia wzrośnie, jak i dla nauczycieli, których praca zostanie uporządkowana i wsparta odpowiednimi rozwiązaniami organizacyjnymi i finansowymi. Więcej informacji na temat obowiązujących i projektowanych przepisów prawa można znaleźć na stronie https://www.gov.pl/web/edukacja-i-nauka/przepisy-prawa.